سوسک گرده خوار سیاه و بور (پلن خوار)

سوسک گرده خوار یا پلن خوار در دو نوع بور و سیاه ،جزو آفات درجه دو درختان میوه محسوب میشوند و جزو آفات اصلی کلزا . این آفت چند سالی هست که جزو آفات درجه یک باغات در بعضی مناطق می باشد علت آن هم کم شدن میزبان های اولیه این آفت هست. گیاهان میزبان این آفت گیاهان رنگی منجمله پیچک صحرایی و اسفند می باشد که با کم شدن میزبان های اولیه این آفت به درختان میوه هجوم آورده و موجب بروز خسارت می شود.

مبارزه با این آفت در سال هایی که گیاه دچار تنش ها نشده باشد الزامی و مقرون بصرفه نیست زیرا یک درخت به میزانی گل و دانه گرده تولید میکند که جواب گوی گرده افشانی و تولید محصول باشد.(این مورد مربوط به سال های پر محصول و پر گل است) اما اگر درخت در یک سال گل کمی (به علت مسائلی مانند تنش ها)تولید نماید ،مبارزه با این آفت ضرورت پیدا میکند. در این بخش برای شما دوستان و همراهان بهین رویشی عزیز به روش های کنترلی و مبارزه با این آفت می پردازیم.

شکل شناسی

حشره کامل گونه اول درشت و در حدود 14-16 میلیمتر است، در روی بدن آنها به ویژه در پیش گرده و روی بالپوش ها نقاط سفیدرنگی وجود دارد که این نقاط کم و بیش به صورت لکه هایی درآمده اند، رنگ بدن قهوه ای و از موهای متراکم و بلندی به رنگ خاکستری پوشیده شده است، لاروها به رنگ سفید شیری و شکلی خمیده دارند و طول بدن آنها در حداکثر رشد به ندرت از 15 میلیمتر تجاوز می کند. حشره کامل گونه دوم سوسکی به طول 12-9 میلی متر، بالپوش ها سیاه و پیش گرده دارای دو نوار جانبی سفید رنگ و دو لکه جانبی سفید است.

سوسک گرده خوار بور (Epicometis hirta )

سوسک گرده خوار سیاه(Oxythyrea cinctella)

این دو گونه سوسک زمستان را به صورت لاروهای کامل در زیر خاک و یا در لا به لای مواد پوسیده گیاهی نظیر تنه و ریشه پوسیده درختان سپری می کنند. همچنین توده های حاصل از شاخ و برگ های مدفون شده در زیر خاک یا لانه های شفیرگی در عمق حدودا ۲۰ سانتی متری خاک نیز پناهگاه مناسبی برای این حشره است.یکی از مکان های ویژه جهت گذراندن زمستان برای این آفت کود های دامی دپو شده در باغ می باشد. این سوسک ها بسته به منطقه در اوایل فصل بهار (فروردین ماه) ظاهر می شوند و در مراحل غنچه دهی و گلدهی به گیاه حمله کرده و با تغذیه از گرده گل ها و سایر قسمتهای گل و گاهی حتی جوانه های گل از گرده افشانی و تشکیل میوه جلوگیری می کنند. گلهای به رنگ سفید، زرد و آبی خیلی روشن و توده متراکم شکوفه ها روی یک شاخه و یا گل آذین های درشت و متراکم، این حشرات را بیشتر جلب می کند.

مبارزه با آفت سوسک گرده خوار بور و سیاه :

مبارزه با آفت مذکور به دو بخش مبارزه زراعی و مبارزه شیمیایی تقسیم می شود.

مبارزه زراعی :

پخش ، مخلوط کردن و پوساندن کودهای حیوانی برای جلوگیری از زمستانگذرانی حشرات کامل در آن.

شخم و یا پابیل باغ در آخر زمستان

کاشت گیاهان تله برای دور کردن سوسکها از درختان و در واقع برای جلب و کشتن آنها در روی گیاهان تله.کاشت گیاهانی که دارای گل های رنگی هستند مخصوصا رنگ زرد و آبی از این قبیل گیاهان میتوان به کلزا و خردل وحشی و تربچه وحشی اشاره کرد. میتوان این گیاهان را در غروب و یا صبح زود با سموم کم خطر سمپاشی کرد .

تکاندن درخت هنگام صبح و جمع آوری سوسکها و کشتن آنها

استفاده از سطل های آبی رنگ و آویزان کردن آنها از درخت در فصل گلدهی.داخل سطل را میتوان مخلوط آب و مایع ظرفشویی ریخت یا از مخلوط آب و سم استفاده کرد به این منظور میتوان از سموم مالاتیون و دیازینون و... داخل ظرف استفاده کرد.

نکته دیگری که باید به آن توجه شود این است که تعویض مخلوط داخل تله ها و دور ریختن سوسکهای شکار شده و مرده و یا به اصطلاح شارژ تله ها باید بلافاصله بعد از پر شدن یا تبخیر محتویات آن انجام گیرد.

مبارزه شیمیایی :

با توجه به توضیحاتی که برای شما دوستان عزیز بیان کردیم ،کفتیم که مبارزه شیمیایی با این آفت الزامی نیست مگر در سال هایی که میزان گل درخت کم باشد که در این صورت میتوان علیه این آفت مبارزه شیمیایی انجام داد .

کنترل شیمیایی این آفات با توجه به خسارت آفت در مرحله گل و همزمانی با فعالیت زنبور عسل و حشرات مفید دیگر بسیار مشکل و پیچیده است. برای کنترل شیمیایی، باید سمومی که روی زنبورعسل و حشرات گرده افشان اثرکشندگی کمتری دارند مانند فوزالون به میزان 2.5 لیتر در هکتار استفاده کرد. سمپاشی را باید هنگام شب و با استفاده از سموم ضربه ای (گروه پیروتروئیدها) انجام داد.

دوستان عزیز باز هم تاکید میکنم مبارزه شیمیایی اخرین مرحله است و باید طبق نظر کارشناس گیاهپزشکی همان منطقه صورت گیرد .

گرد آورنده

مهندس امیرحسین انصاری