باغبانی ، اهمیت و عوامل موثر در آن
باغبانی ، اهمیت و عوامل موثر در آن
مقدمه
باغبانی و پرورش گل و گیاه یکی از لذت های زیبای زندگی و یکی از آسانترین راههای ارتباط انسان با طبیعت است. اگر نگاهی به تاریخ بیاندازیم متوجه این موضوع می شویم که از گذشته های دور مردم تلاش کرده اند که محیط اطراف خود را به وسیله ی گیاهان به بهترین شکل ممکن تزیین کنند. از روزگاران قدیم در فلات ایران باغداری و باغبانی مرسوم بوده و باغ های بزرگی که از نظر طراحی درختان و نحوه ی تقسیم آب منحصر بفرد بوده و هستند وجود داشته است. این باغ ها متاثر از فرهنگ ایرانیان و پادشاهان زمانه شکل گرفته اند.
ایران معروف به کشور چهار فصل است، که در اکثر مناطق آن تمامی فصلها به شدت و کامل تجربه میشود. این نعمت بزرگ خدا دادی باعث شده که در این مرز و بوم ، محصولات باغی، با عطر، طعم و کیفیتی بی نظیر در سطح جهانی تولید شود .کشور ما همزمان قادر به تولید چندین محصول مختلف سردسیری،گرمسیری و معتدل است که هر کدام آب و هوای مخصوص به خود را میطلبد . وجود رشته کوه های عظیم زاگرس که از شمال غرب تا جنوب امتداد یافته و کوه های البرز در شمال ایران باعث ایجاد اقلیمی خاص و متفاوت برای باغداری و تولید محصولات باغی کم نظیری شده است.
دریای خزر از شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب، رودخانه ها و کویر مرکزی ایران همه باهم دلیل وجود 11 اقلیم شگفت انگیز از 13 اقلیم موجود در جهان است. در شمال کشورمان ایران، کناره های دریای خزر مناسب تولید چای و مرکبات، جنوب غرب و جنوب، خرما و موز و در فلات مرکزی ایران و منطقه ی شگفت انگیز زاگرس میوه هایی مانند سیب ، گلابی ، هلو ، انگور، گیلاس به خوبی پرورش می یابند. جنوب شرقی، پسته و غرب و منطقه ی زاگرس مناسب پرورش بادام و گردو می باشد. میوه های خزان دار همانطور که اشاره شد در رشته کوهای البرز و زاگرس و مناطق نزدیک به تهران به ویژه « دماوند ، طالقان ، کرج و قزوین » و استانهای آذربایجان ، خراسان ، کردستان و اصفهان تولید می شوند.
باغ
زمینی که بخشی از آن به کاشت گیاهان،درختان، میوه ها، گلها یا سبزیجات اختصاص داده شده است. باغ میتواند تجاری باشد ، یعنی در سطح وسیع و ارقام یکنواخت کاشته شود و یا اینکه یک باغ خانگی ، یعنی میتوان در نیمی از حیاط خانه ، دو درخت یا در کمترین فضای ممکن مثل گلداها ، بام خانه ، روی دیوار یا هر جای دیگری باغداری کرد.
باغبانی
باغبانی دانش و فن بررسی و پژوهش در میوه‌شناسی، سبزی‌شناسی، گل‌شناسی، فضای سبز پارک‌ها و بوستان‌ها و محیط زیست و همچنین استفاده از محصولات باغبانی در صنایع غذایی است.
تفاوت باغبانی و کشاورزی
هر چند که باغبانی و کشاورزی بسیار شبیه هستند و از اصول یکسان پیروی می کنند؛ اما تفاوت هایی با یکدیگر دارند. معمولا کشاورزی در سطح بزرگتری انجام می شود و هدف آن پرورش میوه و گیاهان برای فروش است. در واقع باغبانی یک سرگرمی و فعالیت شخصی محسوب می شود. اما کشاورزی یک شغل و حرفه برای کسب درآمد است. میتوان کشاورزی را یک مجموعه بزرگ در نظر گرفت که یکی از زیر مجموعه های آن باغبانی است.
چرا باغداری مهم است؟
باغبانی بسیار بیشتر از یک سرگرمی است.در حقیقت ، بسیاری از فواید اثبات شده باغبانی وجود دارد که مردم از آن بهره مند می شوند.مهم نیست که شما یک باغبان فصلی هستید یا یک باغبان در سطح حرفه ای ، وقتی شما وقت خود را صرف حفاری خاک و مراقبت از گیاهان می کنید ، شما نیز می توانید از مزایای مختلف باغبانی بهره مند شوید.
از جمله فواید باغبانی میتوان به :
1.باغبانی و سلامت
تحقیقات نشان داده است که باغبانی از روش های خوب و موثر برای درمان بسیاری از بیماری های روحی و جسمی انسانهاست. انجام فعالیت های باغبانی تنش های درونی انسان را کم میکند ، فکر و روح را آزاد کرده و باعث میشود انرژی های منفی دور شوند، به علاوه یک روش خوب برای بهبود سلامت جسمانی است.قرار گرفتن در برابر نور خورشید باعث افزایش جذب ویتامین در بدن شما میشود ، سطح اکسیژن خون را افزایش داده و ریه های شما را سالم نگه می دارد در واقع باغبانی شکل عالی از یک ورزش کم ضربه برای بدن شماست. باغبانی باعث تقویت سیستم حسی بدن شما میشود با وجود بو ، رنگ و بافت های مختلف در گیاهان میتوان توانایی های حسی و بویایی را بهبود بخشید و 36 تا 47 درصد کمتر به زوال عقل مبتلا شد.در واقع شما برای سلامتی خود سرمایه گذاری میکنید.باغبانی یک ورزش است ، زیرا شما کارهای کوچکی مانند بریدن چمن یا چوب سخت انجام می دهید که در گروه ورزش های سبک یا متوسط قرار می گیرند.همه این وظایف می تواند به قدرت شما کمک کند.باغبانی می تواند به کاهش وزن کمک کند و محققان دریافتند که این می تواند به افراد کمک کند تا حداکثر هفت ساعت در شب بخوابند.
- باغبانی و صرفه جویی در نیازهای غذایی
هزینه محصولات تازه می تواند در ماه های گذشته سر به فلک بکشد ، و این باعث می شود بسیاری از مردم به کنسرو سبزیجات روی آورند.یکی از فواید باغبانی این است که شما می توانید مقدار زیادی سبزیجات برداشت کنید و برای انجام این کار نیازی نیست که حرفه ای باشید.دهها سبزیجات با پرورش آسان وجود دارد که می توانید آنها را برای خوردن در اواخر سال حفظ کنید.کافی است بذر سبزیجات مثل بذر ریحان را بکارید و بعد از رشد از آنها بهره مند شوید.حتی ممکن است سبزیجات جدیدی را که قبلاً هرگز امتحان نکرده اید کشف کنید و غذایی را دریافت کنید که روی آن آفت کش ها یا علف کش ها وجود ندارد.تولید میوه و سبزی تازه و سالم علاوه بر اینکه نیازهای غذایی شما را برطرف میکند باعث میشود که بتوانید محصولات خود را با دیگران به اشتراک گذاشته و به نوعی به افراد نیازمند جامعه کمک کرده باشید.
- تبدیل زراعت به باغ و اهمیت آن
در شرایط کنونی کشور ما و خشکسالی های پی در پی ، حفظ منابع آبی برای آیندگان یک مساله مهم و حیاتی است. وقتی شما در زمین خود زراعت انجام میدهید 0.7 لیتر در هکتار آب استفاده خواهید کرد و این درصورتی است که در باغداری این مقدار به 0.4 کاهش میابد. با استفاده از ده درصد از زمین زراعی میتوان تفاوت های اساسی باغداری نسبت به زراعت را مشاهده کرد. ازجمله این تفاوت ها، کاهش چشمگیر مصرف آب در سطح زیر کشت ، تولید محصول با ارزش تر از لحاظ اقتصادی که با گذشت زمان و بزرگ شدن درختان باغ ایجاد ارزش افزوده چندین برابری نسبت به زمین زراعی همراه داشته و کاهش هزینه های جانبی میتوان اشاره کرد.
- تاثیر شگفت انگیز باغبانی بر محیط زیست
در باغداری به غیر از تولید اکسیژن و تسویه هوا میتوان با استفاده کردن از کمپوستهایی که از زباله‌های شهری فرآوری شده، حاصل میشوند به طبیعت کمک کرد. با این کار علاوه بر اینکه از آلوده شدن محیط زیست جلوگیری می کنیم با تولید کمپوست که یک کود آلی است، بخشی از نیازهای کودی باغات و زمین های کشاورزی را برطرف میشود. باغداری از جهات مختلفی برای بهبود وضعیت آب و خاک توصیه شده است .
ریشه درختان در خاک نفوذ کرده و با تبادلاتی که با خاک انجام میدهد میزان آب موجود در حفره های خاک را حفظ کرده و از خشک شدن و فرسایش خاک جلوگیری میکند.ریشه درختان میکروارگانسیم های خاک را افزایش داده و باعث زنده نگه داشتن آنها میشود.
کاشت درختان باعث ایجاد یک اکوسیستم زنده در محیط پیرامون ما میشود ، وقتی اطراف خانه ی ما محیط طبیعی سالمی وجود داشته باشد اکسیژن بیشتر وارد هوایی میشود که ما در آن نفس میکشیم. میتوانیم از سایه ی درختی که کاشته ایم لذت بریم . پرندگان جایی برای لانه ساختن پیدا میکنند ، زنبور های بیشتری برای گرده افشانی وارد محیط میشوند و در نهایت این یک اکوسیستم زنده و بهم پیوسته است که ما هم جزئی از آن هستیم.
5.باغداری و اقتصاد
باغداری یک گزینه مطمعن نسبت به سایر روش های سرمایه گذاری مثل خرید طلا ، ارز ، مسکن و… میباشد . به این دلیل که وقتی در بخش باغداری سرمایه گذاری میشود ، به غیر از حفظ اصل سرمایه ، با گذشت زمان و بزرگ شدن درختان و تولید محصول بیشتر ، ارزش افزوده ی چشم گیری به زمین میدهید. حتی با کشت یک یا چند درخت در باغچه ی خانه بین 15 تا 25 درصد ارزش افزوده برای خانه ی ایجاد میشود و این درصورتی است که سرمایه گذاری روی طلا ، ارز و مسکن و… نهایتا باعث حفظ سرمایه اولیه میشود.
- باغداری بهترین فرصت برای رقابت با کشورهای پیشرفته
باغداری یک فرصت عالی برای پیشرفت اقتصادی جامعه میباشد . تولید یک محصول خوب میتواند درآمدی بیشتر از تولید نفت برای کشور ما ایجاد کند . باید به یاد داشته باشیم که منابع انرژی که ما در حال حاضر از آنها استفاده میکنیم و برای ما تولید ارز میکنند مثل نفت و گاز تجدیدپذیر نیستند و روزی به پایان میرسند .اهداف غذایی و تولید درآمد از این راه یک هدف بلندمدت و پرسود است و محرکی برای گردش چرخ های یک اقتصاد پایدار است. با توجه به شرایط استراتژیک کشور ما ایران در منطقه و به
، دلیل چهار فصل بودن و ارتفاع از سطح دریا ، تولیدات باغی در واقع از بهترین گزینه های کسب درآمد و ارز از کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند علاه بر کشورهای حاشیه خلیج فارس که از لحاظ اقلیمی امکان تولیدات کشاورزی با این کیفیت را ندارند ، باغبانی و تولیدات کشاورزی تنها عرصه رقابت با کشور های توسعه یافته در جهان است. احداث باغ مدرن با تکنولوژی روز دنیا و ارقام پر محصول ، با گذشت زمان و بزرگتر شدن درختان ، علاوه بر افزایش محصولات تولیدی ارزش افزوده ی بالایی در زمین های بایر خواهد داشت
سخن پایانی
رسیدن به جایگاه عالی و رتبه برتر باغداری در دنیا و تولید محصول باکیفیت زمانی ممکن است که با استفاده از ارقام پربازده جدید ، روش های نوین کاشت و در نظر گرفتن تمام شرایط محیطی مثل محل کاشت ، میزان آب موجود و نوع خاک و… اقدام شود.
عوامل موثر در باغبانی
در باغداری عوامل طبیعی و عوامل انسانی موثر هستند.
عوامل طبیعی شامل :
1.خاک
2.آب و هوا
3.آب
4. نور
عوامل انسانی شامل :
1.نیروی کار
2.ابزار و وسایل
3.سرمایه
4. مواد
گرد آورنده
مهندس امیرحسین انصاری
