محلول پاشی عناصر غدایی جهت تغذیه برگی
اهمیت تغذیه برگی
تغذیه برگی foliar application یا (Foliar feeding) امروزه به عنوان روش و ابزاری مهم برای رسیدن به تغذیه متعادل و تولید بهینه در کشاورزی مخصوصاً محصولات باغی مطرح میباشد. انواع آلودگیهای زیست محیطی مرتبط با ،خاک آب و هوا تخریب ساختمان خاک و کاهش حاصلخیزی ،خاک در در کنار حذف سوبسیدهای بخش کود و افزایش قیمت کودها باعث میشوند که تغذیه برگی به عنوان یک راهکار مناسب تغذیه ای در این زمینه مطرح باشد.
به طور کلی اقلیم نقش مهمی در ترکیب شیمیایی خاکهای کشاورزی دارد در کشور ما پیشرفت روند خشکی و کاهش نزولات جوی و در عین حال افزایش تبخیر و تعرق از خاکها باعث میشود که املاح زیادی در سطح خاکها تجمع یابند و این به نوبه خود باعث افزایش چشمگیری در شوری (EC) و pH خاک میگردد. از طرف دیگر وجود مواد آهکی به طور طبیعی در خاکها و انباشته شدن آنها منجر به تثبیت و رسوب بسیاری از عناصر غذایی مهم مانند ریزمغذیها و همچنین فسفر در خاک می گردد.
در بسیاری موارد کاربرد خاکی کودهای حاوی این عناصر از بازدهی بسیار پایینی برخوردار است. به طور عمومی وقتی آهک یا lime در خاک از حد معینی بگذرد خاک آهکی اطلاق میگردد که ویژگی بسیاری از مناطق و اقلیم کشور ماست اقلیم خاص در بیشتر مناطق کشور ما بعلاوه میزان بالای آهک در خاکها باعث میشود اغلب عناصر غذایی موجود در خاک که مورد نیاز گیاه نیز میباشند با مشکل جذب مواجه گردند.این مسئله برای کاتیونهای ریز مغذی حادتر میباشد لذا محصولات کشاورزی تولیدی در بسیاری موارد ممکن است از کمیت و کیفیت مناسبی برخوردار نباشند.
در کنار کمبود آب و خشکی ،زیاد وجود املاح و نمکهای زیاد در خاک تغذیه خاکی را به عنوان یک معضل مطرح مینماید بطوری که خود به عنوان یک آلوده کننده میتواند مطرح باشد تا یک روش مدیریتی تغذیه ای در چنین حالتی که کاربرد خـاکـی ایــن عناصر نمیتواند کمکی به رفع کمبود این عناصر ،کند محلول پاشی به عنوان ابزاری مفید در این زمینه مطرح میباشد. به هر حال تغذیه از طریق محلول پاشی بطور سنتی برای عناصر ریزمغذی صورت می گیرد گرچه امروزه محلول پاشی عناصر ماکرو نیز مخصوصاً از طریق کلاتهای مصنوعی و طبیعی مانند آمینوکلاتها امکانپذیر است. این در کنار افزایش توانایی ژنتیکی ارقام جهت جذب بهتر عناصر، از معدود روشهای تغذیه مناسب در راستای تولید پایدار و همچنین تحت شرایط تنشی میباشد. تغذیه برگی تکنیکی ساده و کاربردی است که بسیاری از کشاورزان و تولید کنندگان به منظورهای مختلف در فرآیند تولید محصولات کشاورزی از آن استفاده میکنند.
در تغذیه برگی عناصر غذایی را سریع و مستقیم میتوان در اختیار گیاه قرار داد محلول پاشی در مورد برخی عناصر غذایی مانند کلسیم که شرایط حاد انتقال در درون گیاه را دارند به عنوان یک راه حل اساسی است تا بتوان غلظت این عنصر حیاتی را در میوهها و بافتهای خاص گیاهان افزایش داد که هم باعث افزایش کیفیت و طول عمر محصول میگردد و هم در غنی سازی محصولات تولیدی و سلامت جامعه نقش دارد.
محلول پاشی به عنوان یک روش جایگزین و تکمیلی کاربرد خاکی و راهکاری برای کاهش آلودگیهای زیست محیطی مرتبط با کاربرد کودهاست. در این روش کاربرد مقادیر به مراتب کمتری از کود مورد نیاز است و از طرف دیگر صرفه جویی مناسبی از نظر هزینه نیز میشود راندمان مصرف بسیاری از کودها در کاربرد خاکی بسیار پایین میباشد که این موضوع در شرایط خاکهای خشک و شور حادتر میگردد خشکی و شوری امروزه به عنوان دو تهديد بالقوه در بخش و اراضی کشاورزی کشور ما مطرح میباشند که هر ساله در حال گسترش میباشند در چنین شرایطی محلولپاشی با رعایت برخی تکنیکها و ملاحظات میتواند بسیار موثرتر باشد.
محلول پاشی عناصر غذایی در بسیاری محصولات باعث بهبود رشد و افزایش کمیت و کیفیت تولید می گردد. جدا از این محلول پاشی در غنی سازی یعنی افزایش غلظت عناصر مفید در بافت محصولات نقش عمده ی میتواند داشته باشد و از این نظر به سلامت جامعه کمک کند (ملکوتی و همکاران، (۱۳۸۷) تکنیک محلول پاشی وقتی با عامل کلاتهای اسیدآمینه ای توأم گردد مسلماً این نقش غنــی سازی بسیار موثرتر و پررنگتر میگردد کاربرد عناصر غذایی به فرم کلات شده با اسیدآمینه منجر بـه غلظتهای بیشتری از این عناصر در بافتهای بیولوژیکی می گردد. اخیراً از تغذیه برگی عناصر و ترکیبات غذایی همچنین به عنوان راهکاری جهت افزایش مقاومت به تنشهای زیستی و غیر زیستی استفاده میکنند محلول پاشی ،سیلیسیم کلسیم بور و پتاسیم در این زمینه میتواند نقش مهمی داشته باشد.
عوامل موثر در محلول پاشی
در مبحث تغذیه برگی ،گیاهان عوامل متعددی ممکن است در موفقیت و موثر واقع شدن محلول پاشی و در جذب و انتقال عناصر غذایی کاربردی در طی عمل محلول پاشی نقش داشته باشند از این نظر رطوبت منطقه ریشه و همچنین رطوبت نسبی ،هوا شدت ،نور و دما مهمترین فاکتورهای محیطی در این زمینه هستند.
شدت نور بالا و دمای بالا مخصوصاً اگر توأم با هم باشند میتوانند کارآیی تغذیه برگی را شدیداً کاهش دهند چرا که این عوامل میتوانند باعث بسته شدن روزنه ها، ضخیم شدن برگ و افزایش لایه های مومی و ،کوتینی و همچنین خشک شدن سریع سطح برگ گردند. در کارآیی محلول پاشی عناصر غذایی عوامل دیگری نیز مانند گونه گیاهی سطح برگ، نوع برگ سن و مرحله رشدی گیاه نیز بسیار مهم است به نحوی که از این نظر اندامها و بافتهای جوانتر برای محلوپاشی مناسبترند زیرا این بافتها فعالیت متابولیکی بالاتری داشته و بهتر میتوانند عناصر جذب شده را مورد استفاده قرار دهند.
زمان نیز یکی دیگر از ملاحظات مهم در تکنیک محلول پاشی است برای موفقیت آمیز بودن محلول پاشی ،برگی زمان یک موضوع بسیار مهم برای جذب کارآمد و جلوگیری از صدمات برگی است. برای جذب بهتر محلول پاشی ،برگی روزنه های هوایی باید باز بوده و دما نباید خیلی بالا باشد چراکه باعث سوختگی شاخ و برگ گیاهان و خشک شدن سریع محلول و عدم جذب مناسب آن میشود. بهترین زمان محلول پاشی زمانی است که دمای هوا پایین و خنک باشد.
فاکتور دیگری که بر محلول پاشی تاثیر منفی دارد باد و شدت جریان باد .است. در روزهای بادی امکان انجام محلول پاشی سخت تر میگردد و باد مانع جذب محلول غذایی توسط برگها میگردد. حدود ۳ تا ۴ ساعت طول میکشد که گیاه عناصر را جذب کند و همچنین پس از محلول پاشی نباید احتمال بارش باران باشد که باعث شستشوی محلول غذایی و عدم امکان جذب برای برگها میگردد.
از طرفی نباید قبل و بعد از محلول پاشی گیاه با تنش خشکی و یا رطوبت بیش از حد مواجه باشد. یعنی موقعی که گیاه خنک و از لحاظ آماس مناسب است بهترین زمان محلول پاشی است. از این نظر ممکن است کاربرد در اواخر فصل مناسب نباشد محلول پاشی ترجیحاً بهتر است در هنگام صبح زود و یک ساعت بعد از طلوع آفتاب وقتی هوا هنوز خنک است صورت گیرد در صورت عدم امکان محلول پاشی در این ،زمان محلولپاشی در عصر یک تا دو ساعت قبل از غروب آفتاب نیز میتواند بازده خوبی داشته باشد.
آبیاری گیاهان قبل از محلول پاشی و همچنین استفاده از مویانها که کشش سطحی محلول کاربردی را افزایش میدهند به جذب بهتر عناصر محلول پاشی شده کمک میکنند. نوع کود کاربردی میتواند در موفقیت تکنیک محلول پاشی موثر باشد بسیاری از عناصر را میتوان به صورت محلول پاشی بکار برد ولی میزان و درجه تأثیر عناصر مختلف و کودهای مختلف در این زمینه متفاوت است. یکی از بهترین کودها برای کاربرد برگی اوره میباشد که میزان بالایی از جذب نیز برای آن گزارش شده است. شاید یک دلیل برای مناسب بودن این کود برای محلول پاشی خنثی بودن مولکول اوره است که بهتر میتواند از طریق برگها جذب گردد.
مورد مشابهی برای آمینوکلاتها صدق میکند چرا که اینها نیز دارای بار خنثی و یا منفی میباشند. آمینوکلاتها منابع مناسب کودی برای کاربرد به صورت نواری و یا چالکود هستند که میتوانند محاسن فراوانی داشته باشند این مواد در کنار سایر مواد کلاته کننده طبیعی مانند اسیدهای آلی از قبیل اسید هیومیک نقش مهمی در اصلاح بلند مدت خاکهای شور و قلیایی و همچنین خاکهای سنگین که ویژگی غالب باغات و مزارع ما میباشند میتوانند داشته باشند با دقت در کاربرد برگی و یا خاکی آمینوکلاتها به خوبی میتوانند نیازهای غذایی گیاهان در خاکهای آهکی را برطرف نمایند. همچنین آنها میتوانند کارآیی مناسبی در کاربرد به روشهای کودآبیاری در باغات داشته باشند.
ترکیب کودی مورد استفاده در کوددهی برگی معمولا بر اساس مرحله رشدی گیاه یا میوه میتواند تنظیم گردد. کود دهی برگی همچنین برای کمک به گیاه در ترمیم شوکهای ناشی از انتقال از مرحله نشایی آسیب تگرگ و سایر عوارض ناشی از شرایط آب و هوایی سخت بکار برده میشود. آمینوکلاتها در این زمینه میتوانند اثرات مفید بهتری از کودهای ساده شیمیایی داشته باشند چرا که خود دارای مجموعه ای از عناصر غذایی بعلاوه مواد آلی هستند که در افزایش مقاومت گیاهچه ها موثرند.
مزیتهای تغذیه برگی نسبت به کاربرد خاکی عناصر غذای
روش و مسیر عمومی و اصلی تغذیه گیاهی کاربرد خاکی و تغذیه ریشه ای میباشد. ریشه ها به طور تخصصی وظیفه جذب آب و املاح را بر عهده دارند تغذیه برگی در بسیاری موارد به عنوان روشی تکمیلی و کمکی مخصوصاً در سرایط حاد تغذیه ای میباشد تحت چنین شرایطی تغذیه برگی ممکن است مزایای چندی نسبت به کاربرد خاکی کودها داشته باشد که در عمل از اهمیت زیادی برخوردارند.
در تغذیه برگی مصرف کود به مراتب کمتر میباشد این خود منجر به هزینه کمتر تغذیه برگی در مقایسه با کاربرد خاکی میگردد. از آنجا که در این روش جذب اضافه بر ریشه صورت میگیرد این امر غلظت بالاتری از عنصر یا عناصر مورد نظر در محصول میگردد در زمانهای گلدهی و میوه- دهی فعالیت ریشه ها کاهش یافته لذا محلول پاشی میتواند در تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در این دورهها مفید واقع گردد در تغذیه برگی پاسخ گیاه معمولاً سریع تر بوده لذا کمبودها ممکن است سریع تر جبران شوند. در کاربرد خاکی عناصر قسمت عمده عنصر خاص در خاک تثبیت و غیرفعــال می گردد ولی در کاربرد برگی چنین حالتی رخ نمیدهد.
امروزه فعالیتهای صنعتی وسیع و کشاورزی مدرن انواع آلودگیهای زیست محیطی را برای بشر و این کره خاکی به عنوان امانتهای خداوند به همراه داشته است در این بین محلول پاشی عناصر غذایی به عنوان تکنیکی برای تغذیه تکمیلی گیاه به جای کاربرد خاکی مزایای عملی با ارزشی می تواند داشته باشد (ملکوتی و همکاران (۱۳۸۷)
افزایش کارآیی جذب عناصر غذایی
در بسیاری از مناطق کشاورزی و باغداری در کشور ما شرایط حاد اقلیمی کمبود روزافزون بارندگیها که همراه با تنشهای گرما نور ،زیاد خشکی و شوری میباشد و ویژگیهای خاک (مانند مقادیر آهک بالا بی کربنات ،بالا ، pH بالا میزان شوری بالای خاک و آب و غیره) باعث کاهش راندمان کاربرد کودها در خاک می.گردند مواد و عناصر کاربردی در خاک میتوانند بعدها در اثر بارندگی های شدید و سیلابها به آبهای زیرزمینی برکه ها و دریاچه ها وارد شده و مشکلات عدیده زیست محیطی ایجاد نمایند.
غنی سازی محصولات تولیدی و افزایش ارزش غذایی آنها
کاربردهای محلول پاشی برخی عناصر غذایی در دورههای ویژه رشد و نمو گیاه میتواند باعث افزایش غلظت آن عناصر در بافت میوه یا گیاه گردد و از این نظر ارزش غذایی آن فرآورده را بهبود ببخشد. افزایش غلظت و کیفیت پروتئینی در غلات و همچنین افزایش غلظت کلسیم در میوه ها به عنوان یکی از مهمترین عناصر تغذیه ای در انسان از این موارد است.
کمک به ریشه ها در جذب عناصر غذایی
یکی از مهمترین مزیتهای تغذیه ،برگی کمک به ریشهvها در جذب و انتقال مواد و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه است تحت شرایطی ممکن است توانایی ریشه ها در دوره های رشد گیاه یا تحت شرایط اقلیمی یا محیطی خاص برای جذب آب و عناصر غذایی کاهش یابد. لذا تغذیه برگی به عنوان یک روش کمک کننده به ریشه ها در این مورد مطرح میباشد.
محلول پاشی موقعی موثر خواهد بود که مواد غذایی بنحوی از طریق ریشه نتواند جذب گیاه شود این موضوع بخصوص در مورد عناصر ریزمغذی نظیر ،آهن، منگنز روی و مس صادق است زیرا بعلت خصوصیات فیزیکوشیمیائی خاک این عناصر روی ذرات خاک تثبیت شده و بحالت غیر قابل جذب در میآیند در این صورت محلول پاشی کودهای حاوی این عناصر بسیار مفید خواهد بود شیوه عملی در کوددهی برگی میتواند روی گل دهی میوه دهی اندازه میوه میزان رشد رویشی و سایر مشخصات گیاهی تاثیر داشته باشد.
با محلول پاشی عناصر میکرو میتوان بر کمبودهای کوتاه مدت غلبه کرد برای طولانی مدت بایستی روشها و تکنیکهای پایدارتر مدیریت خاک و مزرعه ای را نیز در نظر گرفت مقدار عناصر و کود مورد نیاز جهت محلول پاشی نسبتاً کم است و مواد غذایی به صورت مستقیم در اختیار بافتهایی که علائم کمبود را نشان میدهند قرار داده می.شود مطالعات نشان میدهد که محلول پاشی نیتروژن میتواند تا هفت برابر بیش از کاربرد خاکی نیتروژن کارآمد باشد کاربرد یکنواخت و قابلیت دسترسی در کوتاه ترین زمان از دیگر مزیتهای تکنیک محلول پاشی مخصوصاً برای نیتروژن میباشد.
در کنار مهمترین هدف و انگیزه تولید که همانا اقتصادی بودن تولید کشاورزی است، مسئله آلودگیهای زیست محیطی و افزایش آلاینده ها در منابع آبهای سطحی و عمقی، همچنین آلودگی خاک و هوا کاهش حاصلخیزی خاک و تخریب ساختار خاک از مهمترین اثرات مصرف کودهای شیمیایی به صورت کاربرد خاکی است. تغذیه برگی روشی است جهت کاهش مصرف کودهای شیمیایی و به نوبه خطرات زیست محیطی آنها نیز کاهش مییابد ملکوتی) و همکاران (۱۳۸۷). لذا از طریق تغذیه برگی عناصر غذایی را میتوان در زمانی که بیشترین نیاز است از طریق محلول پاشی مستقیماً در اختیار شاخ و برگ یا میوه قرار داد.
در برخی مواقع، هدف از تغذیه برگی میتواند افزایش کیفیت محصولات کشاورزی باشد. مثلاً از آنجا که کلسیم در برگها و اندامهای رویشی تجمع بیشتری دارد جهت افزایش غلظت کلسیم میوه در راستای حفظ کیفیت و بهبود ویژگیهای پس از برداشت میوهها نیاز به غلظت بالاتری از کلسیم نسبت به اندامهای رویشی دارد لذا محلول پاشی کلسیم در چندین نوبت و حتی به صورت هدفمند محلول پاشی روی میوه ها در طی فصل رشد و نمو گیاه ضروری میباشد مورد مشابهی ممکن است برای جوانه های برگ و گل در اوائل بهار رخ دهد، جایی که به سبب دمای نسبتاً پایینتر ،خاک، ریشه ها نتوانند عناصر غذایی کافی را جذب کنند و یا هنوز گرفتگی مسیرهای آوندی به خوبی برطرف نشده و در عین حال به عناصر غذایی مانند نیتروژن ،روی و بور نیاز فراوان وجود دارد که در هنگام متورم شدن جوانه ها با محلول پاشی میتوان نیاز آنها را نسبتاً برطرف نمود (ملکوتی و همکاران، ۱۳۸۷)
در شرایط آهکی بسیاری از مناطق ایران محلول پاشی شاید به عنوان تنها راه برطرف کردن کمبود بسیاری از عناصر غذایی مطرح باشد این روش نسبت به روش کاربرد خاکی به سبب برطرف نمودن سریع ،کمبود آسانتر بودن آن و کاهش سمیت ناشی از تجمع این عناصر در خاک و جلوگیری از تثبیت روشی مناسبتر است ملکوتی و همکاران (۱۳۸۷) بسیاری از آفات و بیماریها به قسمتهای شاخساره گیاه صدمه وارد میکنند. لذا کاربرد محلول پاشی سموم مرتبط جهت کنترل آنها بهترین روش میباشد همچنین برای بسیاری از آفات و بیماریهای مربوط به ساقه و ریشه می توان از سموم سیستمیک برای کنترل آنها به صورت محلول پاشی استفاده کرد. از طرف دیگر با توجه به محدود بودن منابع آبی کشور و مشکلات عدیده ای که از این نظر وجود دارد محلول پاشی و رعایت نکات فنی آن میتواند ابزار مناسبی برای تغذیه گیاهان در شرایط کم آبی و خشکی خاک باشد.
پاسخ گیاهان به محلول پاشی
پاسخ گیاهان به محلول پاشی میتواند از میزان بالای واکنش تا عدم پاسخ متفاوت باشد. گیاهان بسته به گونه محصول عناصر غذایی مورد استفاده فرم ،کودی و ملاحظات محیطی به محلول پاشی- برگی پاسخی ،مثبت، منفی و یا خنثی میتوانند داشته باشند شرایط رشد و نمو گیاهان مانند اقلیم و وضعیت خاک نیز در این زمینه میتواند موثر باشد بهبود شرایط رشد و نمو و افزایش عملکرد و کیفیت برای بسیاری از محصولات تحت کاربرد محلول پاشی برگی ذکر شده است.
افزایش ویژگیهای مرتبط با برگ مانند سطح ،برگ میزان ،سبزینگی دوام ،برگ غلظت عناصر غذایی برگ و غیره، اغلب با کاربرد تغذیه برگی عناصر وقتی مشکل تغذیه ای و علائم کمبود وجود داشته مشاهده میگردد. امروزه محلول پاشی به عنوان یک تکنیک اساسی در تغذیهی گیاهی مطرح است و به عنوان ابزاری موثر جهت رفع کمبود یا افزایش کیفیت محصولات میباشد که در مورد عناصر ریزمغذی نقش آن بارزتر است ملکوتی و همائی (۱۳۸۳) کاربرد مقدار اندکی از عناصر غذایی مخصوصا آهن، روی و منگنز برای گیاهان توسط محلول پاشی موجب افزایش معنیدار عملکرد گیاهان میگردد و این مقرون به صرفه بودن روش محلول پاشی را توجیه میکند.
علاوه بر این وقتی محلول پاشی مورد توجه قرار میگیرد که رفع کمبود عناصر غذایی از راه ریشه امکان پذیر نباشد بنابراین در شرایط مزرعه کـه فاکتورهای مختلف موثر در جذب عناصر غذایی بسیار متغیر هستند محلول پاشی میتواند به عنوان یک روش با اهمیت مد نظر قرار گیرد همانطور که ذکر شد در مورد افزایش غلظت کلسیم میوه در محصولات باغبانی و بهبود کیفیت و ماندگاری آنها محلول پاشی یک راهکار اساسی است. برای دیگر عناصر غذایی موثر بر کیفیت مانند بور نیز همین مورد صدق میکند این روش یکی از راهکارهای مهم در کنترل عوارض متعدد فیزیولوژیکی در محصولات باغی و زراعی است که عمدتاً مرتبط با کمبود کلسیم و بور و گاهی مس میباشند.
تحقیقات انجام شده در بسیاری محصولات دانه ای مانند گندم کوبیا و سویا نشان میدهد که فعالیت ریشه طی مرحله پرشدن دانه ها کاهش مییابد و جذب عناصر جهت تأمین عناصر مورد نیاز بذر کافی نیست لذا محلول پاشی در مراحل پرشدن دانهها میتواند باعث افزایش عملکرد بذر شود.
تحقیقات نشان میدهد که وزن بذور در بسیاری محصولات و غلظت نیتروژن بذر با محلول پاشی کودهای نیتروژنی افزایش مییابد در گندم نیز کاربرد برگی نیتروژن در مقایسه با کاربرد خاکی باعث افزایش غلظت پروتئین دانه می.شود تغذیه برگی همچنین به عنوان راهکاری جهت برطرف کردن سریع کمبود عناصر غذایی مخصوصاً ریز مغذیهایی مانند آهن همواره بکار برده شده است کلروز ناشی از کمبود آهن در خاکهای آهکی تنها به دو صورت رفع میشود یکی استفاده از واریته هایی که در جذب آهن کار هستند و دیگری استفاده از محلول پاشی برگی آهن است.
با آزمایشهایی که با سه نوبت محلول پاشی اوره ۳ درصد به طور یک هفته درمیان بعد از اولین برداشت خیار بکار رفت عملکرد ۸٪ افزایش یافت بخصوص اندازه ریز و کوچک میوه متناسب با نیاز بازار افزایش یافت.
NPK از طرف دیگر همانطور که گفته شد محلول پاشی عناصر غذایی ممکن است گاهی تأثیری بر تولید و عملکرد گیاهی نداشته باشد مثلاً در طالبی و در شرایط مزرعه ای نشان داده شده است که تغذیه برگی و یا کاربرد کلرید کلسیم تأثیری بر عملکرد نداشتند. در هر دو کشت بهاره و تابستانه طالبی عملکرد و تعداد میوه و همچنین پارامترهای رشد رویشی تحت تأثیر تغذیه برگی قرار نگرفت. به نظر میرسد که شرایط نامطلوب مزرعه ممکن است آثار مثبت تغذیه برگی در طالبی را خنثــی یـا بـیـاثـر نموده باشد.
زرد شدن برگ قبل از بلوغ یک عارضه فیزیولوژیکی در بسیاری محصولات علفی از جمله طالبی است که در طول دوره تکمیل و بلوغ میوه (۲) تا ۳ هفته قبل از (برداشت اتفاق میافتد که با بکار بردن مواد تنظیم کننده رشد و محلول پاشی عناصر غذایی این روند زرد شدن متوقف یا کند میگردد. تغذیه برگی بنزیل آمین ده پی پیام و ۲۵۰ پیپیام پاکلوبوترازول به طور موثری از زرد شدن زودهنگام بـرگ در طالبی جلوگیری میکند.
به کارگیری دیگر تنظیم کنندههای رشد همراه با محلول پاشی ۱/۵ درصد NPK پیری برگ را به تاخیر می‌اندازد. وجود یک رابطه مثبت بین توانایی مواد تنظیم کننده رشد و اسپری محلولهای غذایی برای حفظ سبزینگی اندام و شیرینی میوه مواد جامد محلول ممکن است وجود داشته باشد در تحقیقی دیگر روی اثر کوددهی بر ویژگیهای نگهداری و کیفیت خیار شور نشان داد که محلول پاشی گیاهان با ۱۰۰ پی پیام پتاسیم و ۵۰۰۰ پی پیام کلسیم طول مدت نگهداری خیار میوه به مراتب بهتر و بیشتری از تیمار شاهد بدون محلول پاشی خواهند داشت. شور افزایش یافت میوه گیاهان محلول پاشی شده با ۱۰۰ پی پیام ،پتاسیم ظاهر تازه و سفتی بافت.
معایب محلول پاشی
در کاربرد عناصر به صورت محلول پاشی امکان سوختن شاخ و برگ گیاه وجود دارد که علت آن ممکن است غلظت بالای محلولهای نمکی باشد در حالی که این مشکل در کاربرد خاکی عناصر غذایی کمتر میباشد در کاربرد برگی باد یک عامل مهم موثر در محلول پاشی برگی است و در روز بادی باید مراقبتهای لازم جهت توزیع مناسب عناصر غذایی در نظر گرفته شود، در حالی که این مشکل در کوددهی خاکی مشاهده نمیشود محلول پاشی برگی در مورد عناصر میکرو نسبت به عناصر ماکرو موفقیت آمیزتر است در حالی که کاربرد خاکی هر دو سری عناصر میکرو و هم ماکرو بایستی راهکار اولیه تغذیه ای باشد. به هر حال استفاده از کودهایی با حلالیت بالا و یا به مقدار زیاد باعث افزایش غلظت نمک و میزان شوری و حتی گاهی افزایش pH محلول کود شده و در هر دو کاربرد خاکی در محیط ریشه یا در کاربرد برگی روی برگها سبب آسیب به ریشه و یا برگ میگردد.
لذا تنظیم pH محلول قبل از کاربرد بایستی جهت حداکثر جذب و حداقل کردن سوختگی برگ صورت گیرد غلظت یک فاکتور بسیار مهم در این زمینه میباشد که بایستی بر اساس استانداردهای موجود .باشد محلول پاشی کودها در محدوده غلظت ۵۰-۰/۵ در هزار قابل توصیه است در حالی که گاهی در منابع غلظتهای بیشتر و تا ۱۰ و حتی ۲۰ در هزار نیز توصیه شده که اصلاً مناسب نیستند در بسیاری موارد غلظت یک در هزار یا کمتر از آن با دفعات بیشتر کاربرد مناسب است. از معایب دیگر محلول پاشی این است که امکان داد همه گیاهان به این روش تغذیه ای پاسخ مناسبی نداشته باشند. سوختگی یا زنگار روی میوه در بسیاری موارد در درختان میوه متأثر از غلظت بالای محلول اتفاق میافتد وجود ناخالصیها در کودهای مورد استفاده در محلول پاشی صدمات سوختگی برگ و میوه را افزایش میدهد در استفاده از دستگاههایی که محلول را به صورت پودر در اختیار برگها قرار میدهند میزان سوزش برگ کمتر و راندمان جذب بیشتر خواهد بود. برای جذب بهتر محلول غذایی از مویانها و یا غلظت نیم در هزار مایع ظرفشویی استفاده میشود. از طرف دیگر در صورت بروز اشتباه و مخصوصاً افزایش غلظت محلول، صدمات جبران ناپذیری مخصوصاً به بار درختان میوه وارد میگردد .
