بیماری موزائیک انجیر
انجیر با نام علمی Ficus carica یکی از محصولات باغی مناطق نیمه گرمسیری و معتدله است. طبق آخرین آمارنامه سازمان خوار و بار کشاورزی سازمان ملل متحد (FAO) در سال ۲۰۱۳ کشورهای ترکیه، مصر، مراکش، ایران و الجزایر عمده ترین کشور های تولید کننده انجیر هستند. ولی آفات و بیماری های گیاهی هر سال خسارات زیادی را به درختان انجیر می‌زند. که بیماری موزاییک انجیر (Fig mosaic virus) یکی از مهمترین بیماری های انجیر در باغات می‌باشد.
عامل بیماری
بیماری موزائیک انجیر در جهان شیوع زیادی دارد و عامل آن یک بیماری ویروسی با نام FMV ( fig mosaic virus ) می باشد که توسط نوعی کنه با نام اریوفید(Eriophyidae) انتقال می یابد. کنه‌های نابالغ و بالغ می‌توانند ویروس FMVرا از جوانه‌های انتهایی و سطح زیرین برگ های آلوده گرفته و به سایر درختان انجیر انتقال دهند. کنه ها قابلیت انتقال را بعد از پوست اندازی هم حفظ می‌کنند.
البته باید این را مد نظر قرار دهیم که این ویروس علاوه بر کنه به همراه قلمه و پیوندک آلوده نیز انتقال می یابد.
علائم بیماری
علائم این بیماری هم روی برگ و هم روی میوه ظاهر میوشد .
علائم روی برگ
در برخی برگها لکه ها نسبتا کوچک اند و به صورت یکنواخت در سطح و حاشیه برگ پراکنده شده اند. اما در برخی دیگر از برگ ها لکه ها بزرگتر می باشند. بیشتر لکه ها سبز روشن تا زرد و به صورت پراکنده و یا با الگوی معین می باشند که به تدریج با زمینه سبز رنگ برگ مخلوط می شوند. برگهای درختان مبتلا غالباً تغییر شکل داده و باریک می شوند. علائم بدشکلی در برگها ، به صورت طیف متنوعی از نظر شکل و اندازه می باشند ولی عموما بدشکلی بصورت پیچش و یا کوچک ماندن برگ ها می باشد
علائم روی میوه
یماری موزائیک انجیر موجب ریزش شدید میوه قبل از رسیدن می شود. در درختان مبتلا به بیماری موزائیک معمولا میوه ها از حد طبیعی کوچکترند و دارای شکل طبیعی نیستند و علائم بدشکلی را نشان می دهند. میوه های انجیر مبتلا به بیماری موزائیک ممکن است لکه هایی به رنگ زرد کم رنگ داشته باشند. لکه ها بر روی میوه ها ممکن است حلقوی و یا به صورت نوارهای طولی باشند.
روش های کنترل بیماری
- تهیه قلمه و پیوندک از درختان سالم
- نابود کردن درختان و نهال های آلوده
- . مراقبت مداوم نهالستانها و نابود کردن نهالستانهای آلوده به منظور جلوگیری از انتقال بیماری به سایر مناطق
- خرید نهال از نهالستانهای مطمئن و غیر آلوده که در این مورد لازم است نهالستانها زیر نظر یک مرجع علمی و با کادر مجرب قرار گیرد
- خود داری از کاشت درختان انجیر سیاه گلابی شکل به علت حساسیت شدید این نوع انجیر به بیماری موزائیک انجیر
- . از بین بردن علف های هرز در باغات انجیر
- هیچ گونه مبارزه شیمیایی موثر در از بین بردن ویروس موزائیک انجیر وجود ندارد و تنها امید برای مبارزه با این بیماری کنترل جمعیت کنه ناقل بیماری است. استفاده از کنه کشهای تجاری می تواند سطح جمعیت کنه ناقل بیماری را کاهش دهد.
گرد آورنده:
مهندس امیرحسین انصاری
