بیماری آنتراکنوز گردو
درخت گردو با نام علمی Juglans regia ،ازجمله درختانی است که به دلیل داشتن مغز مفید برای بدن، پوست و مو و نیز دارا بودن چوب فوق العاده آن بسیار پرطرفدار است. گردوی معمولی درختی است یک پایه که بلندی آن از ۱۰ تا ۲۵ متر قابل تغییر است، گردو دارای برگ‌های مرکب شانه‌ای است و درختی یک پایه است که گل‌های نر و ماده روی یک درخت به صورت جدا گانه ظاهر می‌شوند. گامت‌های ماده گردو دگر گشن است گرده افشانی آن به وسیله باد انجام می‌شود و حشرات در آن نقشی ندارند. درخت گردو در کنار ارزشی که دارد چه از نظر غذایی و چه از نظر کیفیت چوب ، آفات و بیماری هایی نیز دارد که سلامت گیاه را به خطر می اندازد از جمله بیماری های مهم و شایع گردو آنتراکنوز گردو می باشد، که سال به سال بدلیل عدم رعایت بهداشت باغی ( عدم جمع کردن بقایای برگ و میوه های الوده و سیاه کف باغ) بیشتر می شود.
در این مقاله سعی کردیم برای شما دوستان و همراهان بهین رویشی عزیز مطالبی را در مورد بیماری آنتراکنوز گردو و روش های کنترل و مبارزه با این بیماری ارائه دهیم.
بیماری آنتراکنوز گردو اولین بار در 1815 از اروپا گزارش شد. در بیشتر مناطق گردو خیز ایران ازجمله تهران، قزوین، اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی، گلستان، مازندران، گیلان، کرمانشاه، کردستان، خراسان و برخی از نواحی استان سمنان شیوع دارد.
آنتراکنوز، یکی از بیماریهای مهم گردو در ایـران مـی باشد. ایـن بیمـاری موجب کاهش رشد و عملکرد می شود. قارچ عامل بیمـاری بـه انـدامهای هـوایی درخـت حملـه مـی کنـد.
بر اثر اين بيماري لكه‌هاي قهوه‌اي رنگي روي برگ به وجود آمده كه گسترش اين لكه‌ها موجب كاهش سطح سبز برگ‌ها مي‌شود و در نتيجه غذاسازي درخت به شدت كاهش مي‌يابد. همچنين برگ درخت بيمار، زودتر از موعد خزان مي‌كند. با كاهش ذخيره‌سازي غذايي، توليد ميوه براي سال آينده كاهش يافته و درخت آلوده براي مقابله با سرماي زمستانه مقاومت كافي نخواهد داشت.
نبودن ذخيره غذايي كافي، درخت را ضعيف و آن‌را در مقابل آفات و عوامل بيماري‌زاي ديگر نيز حساس مي‌كند. همچنين ادامه و توسعه‌ي بيماري در سال‌هاي بعد موجب ضعيف شدن و كم شدن طول عمر درخت مي‌گردد. خسارت این بیماری در مناطق با رطوبت بالا و گرم بیشتر است.
عامل بیماری آنتراکنوز گردو
عامل بیماری قارچ Marssoniella (Marssonia) juglandis است که فرم جنسی آن Gnomonia leptostyla نامیده می‌شود. آسکوسپور ها دوکی شکل، دو حجره ای هستند.
در فصل تابستان چنانچه بارندگی نیز زیاد باشد قارچ به طریق غیرجنسی و به اصطلاح فرم کنیدی دار سریعا تکثیر می‌یابد. بدین ترتیب که در حاشیه لکه های روی برگ نقاط ریز خاکستری مایل به سیاه، به نام آسروول به وجود می‌آید. در اثر فشار کنیدی ها در داخل آسروول، کوتیکول برگ شکاف می‌خورد و توده کنیدی ها آزاد می‌گردد. کنیدی ها دوکی شکل و دوسلولی هستند. این کنیدی ها بی رنگ،خمیده و به وسیله یک جدار عرضی به دو سلول نامتساوی تقسیم می‌شوند.
قارچ عامل بیماری لکه سیاه گردو زمستان را اغلب در داخل برگ های آلوده و پیر و روی میوه های ریخته شده و یا در داخل زخم هائی که روی شاخه های سال گذشته وجود دارد می‌گذراند. در فصل بهار همزمان با ریزش باران های بهاری، آسکوسپورهای قارچ از داخل پریتسیوم های کوچکی که روی برگ ها و میوه های افتاده، در اواخر پاییز یا در بهار تشکیل یافته بیرون می‌ریزد و توسط باد انتقال یافته و بدین وسیله آلودگی اولیه بروز می‌نماید.
علائم بیماری آنتراکنوز گردو
بیماری گیاهی آنتراکنوز گردو به برگ، دمبرگ، سرشاخه ها و میوه های جوان حمله می کند. روی برگ ها ابتدا لکه های کوچک گرد، به قطر ٢ تا ۵ میلیمتر، با حاشیه دندانه دار، به رنگ آجری و با مرکز قهوه ای مایل به خاکستری تشکیل می شود.
این لکه ها به تدریج بزرگ و گاه باهم یکی شده و به صورت نواحی بافت مرده و بدون شکل هندسی مشخص درمی آیند. لکه ها بین رگبرگ ها و بیشتر در حاشیه و نوک برگ ها دیده می شود. بافت برگ در اطراف این لکه ها گاه زرد یا طلایی می شود. برگ های آلوده اغلب زودتر از موعد می ریزند. در اردیبهشت یا اوایل خرداد ماه در متن این لکه ها، نقاط سیاه رنگی به طور پراکنده یا در دوایر هم مرکز بوجود می آیند که قارچ عامل بیماری هستند
نشانه های بیماری روی سرشاخه های جوان درختان بیمار به صورت زخم های بیضوی یا گرد منظم و کمی فرورفته به رنگ قهوه ای مایل به خاکستری با حاشیه قرمز متمایل به قهوه ای پدیدار می شود.
مغز گردوهای آلوده بدشکل و تیره می شود. روی پوست سبز میوه های جوان، لکه های گرد نامنظم ، کمی فرورفته و کوچک تر از لکه های روی برگ ظاهر می شود. میوه های آلوده به طور طبیعی رشد نکرده و اغلب پیش از موعد می ریزند. لکه های پیشرفته روی میوه ممکن است منجر به پیدایش لکه های بافت مرده و تیره رنگ در مغز گردو شود.
راه های پیشگیری و مبارزه با بیماری آنتراکنوز گردو
مبارزه با این بیماری نیز همانند بیماری های دیگر به دو روش مبارزه زراعی و مبارزه شیمیایی تقسیم می شود.
مبارزه زراعی :
- استفاده از ارقام مقاوم به بیماری
- جمع آوری، از بین بردن یا دفن کردن برگ ها و میوه های آلوده ریخته شده روی زمین
- رعایت فاصله کافی بین درختان برای ایجاد جریان هوا
- آبیاری منظم و تقویت درخت با استفاده بهینه از کود ازت
مبارزه شیمیایی :
برای مبارزه با این بیماری علاوه بر انجام اقدامات زراعی ، سمپاشی طی چند مرحله نیز نیاز می شود.
- استفاده از بردو فیکس در پاییز بعد از ریزش 70% برگ ها به نسبت 5-10 در هزار
- اسفاده از بردو فیکس قبل از تورم جوانه ها در آخر زمستان به نسبت 5-10 در هزار
- استفاده از اکسی کلر مس یا کاپتان قبل از گلدهی و زمان ظهور اولین برگچه ها برای پیشگیری از بیماری آنتراکنوز در باغاتی که خسارت آنتراکنوز داشته یا احتمال بیماری وجود دارد (طبق نظر کارشناس)
- استفاده از سمومی مانند زینب ،کاپتان و اکسی کلر مس بعد از تشکیل میوه
گرد آورنده
مهندس امیرحسین انصاری
