آفت کرم سفید ریشه(اژدها زیر خاک)
در اکثر نقاط کشور و بیشتر در نواحی سردسیر کرمهای سفید رنگی در خاک یافت می شود که از ریشه ی گیاهان تغذیه میکنند، از این جهت می توان به گیلاس، سیب، گلابی، به، هلو، گوجه، آلو، زردآلو، انار، مو، تاج خروس وحشی، خیار، بادمجان، لوبیا سبز ، کدو، سیب زمینی، یاس بنفش، برگ بو ، برگ نو، گلایول، چمن، تبریزی، بید، نارون به عنوان محل مناسب برای تغذیه ی کرم های سفید ریشه اشاره کرد..
لارو کرم سفید ریشه
این کرم‌ها از لحاظ رنگ، اندازه، عادت و رفتار زندگی با هم بسیار تفاوت دارند. لارو این حشرات اسکارابیفرم می باشد . به این گونه که دارای پاهای سینه ای نسبتا قوی و بدن خمیده هستند. شفیره در نزدیکی سطح شکل میگیرد و لاروهای بالغ گهواره ای از گل در تزدیکی سطح خاک درست می کنند. شکل بدن آن‌ها معمولا درشت ضخیم و بیضی برآمده میباشد. لاروهای (کرم) این حشره بدنی خمیده و قوسی شکل دارند که به کرمهای سفید ریشه معروف‌اند. این حشره در بیشتر مناطق ایران وجود دارد. یکی از آفات همه چیز خوار است و به ریشه و طوقه عده زیادی از گیاهان از جمله درختان میوه – درختان جنگلی- گیاهان زراعی و نباتات زینتی و چمن حمله میکند.
لاروها دهان ساینده (جونده) قوی دارند که با استفاده از دهان خود از پوست ریشه و طوقه و حتی قسمت‌های سطحی چوب در زیر خاک تغذیه میکنند. با این کار ارتباط بین ریشه و تنه را قطع میکنند در واقع با قطع سیستم ریشه ای و آوندی موجب اختلال در عملکرد گیاه میشوند. لارو این افت در حالی که سیستم ریشه ای را از بین می برد موجب لق شدن و سست شدن درخت و گیاه در داخل خاک می شود.
حشره کامل(سوسک قرآن خونک)
حشره ی کامل سوسکیست به طول 35 تا 40 میلی‌متر است و عرض آن تقریبا15 الی 25 میلی‌متر میباشد. رنگ این سوسک عموما سیاه رنگ میباشد که توده‌هایی از پولک‌های صدفی رنگ روی آن‌ها را پوشانده است. این حشره که شب پرواز است و در اطراف چراغ ها به پرواز در می ایند ،حشرات نر قادر به تولید صدا هستند و در طول روز بر روی تنه ی درختان در حال استراحت هستندو از برگ و جوانه درختان میزبان تغذیه میکنند و شدت زیان وارده را بیشتر میکنند. جنس نر این آفت بعد از جفت گیری بر روی سطح خاک میمیرند ولی حشرات ماده زیر خاک میروند و تخم گذاری می کنند . تخم این سوسکها بیضی شکل نزدیک به کروی است به رنگ سفید صدفی که به صورت دسته جمعی در خاک یافت میشوند.
چرخه زندگی آفت
حشره ماده پس از تخم ریزی می‌میرد.تخم ها در زیر خاک در عمق 7 تا 10 سانتی‌متر هستند. دوره جنینی حشره 2 تا 3 هفته و در مناطق سردسیر تا 35 روز طول می‌کشد. سپس دستجات 6 تایی تخم تفریخ می شود و لاروها وارد خاک میشوند. لارو این آفت در خاک زندگی میکند به نحوی که در زمستان به اعماق خاک رفته و در بهار و تابستان به بخش های سطحی خاک می آید. لارو های سنین اول جثه کوچکی دارند که نزدیک سطح خاک زندگی کرده و از ریشه های سطحی و علف‌های‌هرز تغذیه میکنند. بعد از وارد شدن به سنین بالای لاروی به عمق بیشتری از خاک نفوذ کرده و از ریشه های بیشتر و بزرگ تری تغذیه میکنند. لاروهای حشره به مدت 3 سال در زیر خاک زندگی میکنند و برای تبدیل شدن به شفیره در بهار سال دوم یا سال سوم یک توده گلی برای خود می‌سازند و در داخل آن تبدیل به شفیره می‌شود. دوره شفیرگی هم 17 الی 24 روز طول می‌کشد. بعد آن دوباره ظهور حشرات بالغ را به دنبال دارد. .
مهم ترین و اصلی ترین راه ورود این افت به باغ یا مزرعه
مهم ترین و اصلی ترین راه ورود این آفت به باغ و زراعت ، استفاده از کود دامی نپوسیده و فراوری نشده است . لذا استفاده از کود دامی که به خوبی و درستی فرآوری و پوسیده شده باشد نقش مهمی در پیشگیری و کاهش این آفت دارد.
روش های مبارزه با آفت کرم سفید ریشه
مبارزه با این آفت به سه دسته تقسیم می شود : 1. پیشگیری 2. مبارزه فیزیکی 3.مبارزه شیمیایی
پیشگیری
همان طور که قبلا بیان کردیم بهترین راه مبارزه با این افت و جلوگیری از ورود این آفت به باغ و زراعت استفاده از کود دامی پوسیده و فراوری شده است.
مبارزه فیزیکی
- الف : جمع اوری و از بین بردن حشرات کامل جهت جلوگیری از تخم ریزی آن ها ، میتوان با تکان دادن درخت و قرار دادن پارچه ای در زیر آن به جمع آوری سوسک ها پرداخت.
- ب : از بین بردن لاروها در خاک .روش اول بیل زدن باغ در بهار است که فواید زیادی دارد که یکی از این فواید مبارزه با این کرم ها است، به این صورت است که این کرم ها یا با ضربه های بیل از بین میروند یا توسط پرندگان از روی سطح خاک شکار میشوند.
- ج : شخم زمستانی و جمع آوری لارو ها در اسفند ماه
- د : استفاده از تله‌های نوری ، زیرا حشرات کامل نر این آفت دارای ویژگی تروپیسم مثبت هستند و به نور جذب میشوند.
- ه : از بین بردن علف های هرز یک ساله به این علت که منبع غذایی خوبی برای این لارو ها هستند.
مبارزه شیمیایی
مبارزه با این افت 2 تا 3 سال طول می کشد .بهترین روش مبارزه شیمیایی علیه این آفت مبارزه علیه لارو ها است . مخصوصا موقعی که لاروها به تازگی از تخم‌ها بیرون آمده و در لایه‌های بالایی خاک قرار دارند.
از آن جایی که هدف اصلی از انجام این مبارزه شیمیایی از بین بردن لاروهای نوزاد سن یک میباشد بنابراین با توجه به دوره زندگی آفت لازم است این برنامه در سه سال، 25 تا 30 روز بعد از مشاهده اولین پرواز حشرات کامل در طبیعت، انجام شود(معمولا اواخر بهار و اوایل تابستان). ریختن محلول سمی در محدوده سایه انداز درختان آلوده با سم دیازینون به میزان 2 تا 2.5 لیتر در هزار لیتر آب که بسته به سن و تاج درخت 20 تا 40لیتر محلول مورد نیاز است. برای نفوذ بهتر سم داخل خاک بهتر است ابتدا ابتدا سایه انداز درخت را شخم سطحی بزنیم سپس محلول سم را ریخته و بعد از آن آبیاری سبکی را اعمال میکنیم. میتوان از سموم دیازینون یا دورسبان یک ربع اخر آبیاری نیز استفاده کرد .
البته میتوان علیه حشره کامل نیز مبارزه شیمیایی انجام داد تا جمعیت آفت را به میزان قابل توجهی کم کنیم.
گرد آورنده :
مهندس امیرحسین انصاری
