بیماری لکه سیاه سیب و گلابی

بیماری لکه سیاه (اسکب)

در سال 1819 در سوئد برای اولین بار، قارچ عامل بیماری‌زای لکه سیاه سیب گزارش شد. این بیماری می‌تواند میزان و کیفیت جوانه‌ها و محصولات را در سال‌های آتی تحت تاثیر قرار دهد. قارچ عامل بیماری است و شکل غیر جنسی آن نام دارد. لکه سیاه سیب یکی از بیماری های مهم درختان سیب و گلابی می باشد که بشدت درخت و کیفیت محصول را تحت شعاع قرار میدهد .

بیماری لکه سیاه در تمام نقاط سیب خیز جهان شیوع دارد اما در مناطقی که در ماهای بهار و اوایل تابستان هوا مرطوب و خنک است خسارت بیماری شدید تر است.

خسارت بیماری لکه سیاه

خسارت این بیماری روی درختان سیب و گلابی به سه مدل ظاهر میشود :

1.خسارت مستقیم :

• خزان زود هنگام
• خسارت به محصول
• آسیب به جوانه ها و کاهش توان رشدی درخت

2.غیر مستقیم :

• کاهش توان خود
• کاهش مقاومت درختان در برابر انواع تنش‌ها از جمله سرما، آفات و بیماری‌های دیگر

3.بعد برداشت محصول و در سردخانه :

معمولا آلودگی هایی که در محیط باغ در اواخر فصل تابستان و اوایل پاییز در میوه‌ها رخ می‌دهد ، معمولا در باغ آشکار نمی‌شوند. بلکه زمانی که میوه‌ها به سردخانه منتقل می‌شوند به شکل نواحی ریز، گرد، خشن و سیاه به وضوح قابل رویت است

علائم بیماری لکه سیاه

درختان می‌توانند در هر دوره از فصل رشد به لکه سیاه یا اسکب سیب آلوده شوند. بسته به زمان آلوده شدن درخت، علائمش متفاوت هستند اولین علائم لکه سیاه سیب در زیر برگ‌ها بوجود می‌آیند: لکه‌های گرد و مایل به سبز زیتونی و تیره، اغلب در امتداد رگبرگ‌های برگ و روی برگ‌های نزدیک به جوانه‌ها. این لکه‌ها به تدریج بزرگ می‌شوند و تبدیل به دایره‌های بزرگ قهوه‌ای یا سیاه با سطحی مخمل مانند تا عرض ۱ و ۵ سانتی‌متر می‌شوند. با پیشرفت بیماری، ممکن است برگ‌ها هم کوچک شوند یا پیچ بخورند، سپس در اواسط تابستان پیش از اینکه زودهنگام بی‌افتند زرد می‌شوند آلودگی‌های آخر فصل منجر به ایجاد لکه‌های سیاه در سیب‌ها خواهند شد. اگر این آلودگی درست قبل از برداشت اتفاق افتد، این علائم فقط زمانی مشخص می‌شوند که سیب‌ها ذخیره شده‌اند، بنابراین به اصطلاح به آن «اسکب ذخیره سازی» می‌گویند

بیماری لکه سیاه روی برگ های سیب در دو سطح ظاهر میشود و موجب تغییر شکل برگ میشود ولی در گلابی فقط در سطح زیرین ظاهر شده و موجب تغییر شکل برگ نمیشود. لکه های بیماری روی میوه های جوان شبیه لکه های روی برگ هستند، ولی وقتی میوه های آلوده و لکه دار بزرگ می شوند، لکه ها به تدریج به رنگ قهوه ای در آمده، بافت میوه در محل این لکه ها چوب پنبه ای می شود آلودگی های زود هنگام میوه های جوان موجب انهدام و مرگ بافتهای مریستمی اطراف لکه ها در سطح میوه و توقف رشد این قسمتها می شود

مبارزه با بیماری لکه سیاه

مبارزه با این بیماری به دو دسته مبارزه زراعی و مبارزه شیمیایی تقسیم می شود.

مبارزه زراعی :

1.استفاده از ارقام مقاوم :

بهترین شرط شما برای جلوگیری از لکه سیاه سیب یا اسکب سیب انتخاب یکی از انواع مقاوم در برابر این بیماری است. مقاومت آنها معمولا در محدوده مقاومت متوسط ​​تا بسیار مقاوم است.

در ایران تقریبا تمام ارقام سیب‌های محلی و معروف مانند قندک، مورویی، شمیرانی، شکی، شیخ احمدی، شفیع آبادی که در ایران از آن‌ها استفاده می‌شود.

همچنین ارقامی از سیب‌های واردتی نظیر فوجی، دلیشز و جوناتان از حساسیت بالایی در برابر عامل بیماری زای لکه سیاه سیب برخوردارند. مشاهدات نشان داده‌اند که استفاده از ارقام مقاوم نیازی به سم پاشی‌های پی در پی جز در سال‌های پر بارش را ندارند.

2. استفاده از ارقام پاکوتاه جهت آسان بودن عملیات به زراعی

3.جمع آوری برگ های آلوده از کف باغ و سوزاندن آنها :

باتوجه به این که این بیماری زمستان خودرا رو یا زیر برگ ها یا روی میوه های آلوده و ریخته شده زیر درخت میگذراند ، پس جمع اوری برگ ها و میوه های آلوده و معدوم کردن آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و در کاهش جمعیت زمستان گذران بیماری نقش بسزایی دارد.

4. هرس :

باید بگونه ای انجام شود که امکان نفوذ نور به داخل درخت و تهویه کافی وجود داشته باشد.

5.تغذیه و تقویت درخت و همچنین ابیاری کافی

مبارزه شیمیایی:

اولین مرحله جهت مبارزه ی شیمیایی ، کنترل و پیشگیری بیماری لکه سیاه ، باید با استفاده از سموم مسی مثل بردو در پاییز و زمستان انجام شود به این طریق که در پاییز بعد از ریزش 70 درصد برگ ها سمپاشی به نسبت 5 تا 10 در هزار انجام شود .نوبت بعدی در اخر زمستان و قبل از تورم جوانه اجرا میشود به نسبت 5 تا 10 در هزار .

سمپاشی بعدی ، زمان افزایش رطوبت هوا و بارش باران در بهار و تابستان و از ابتدای زمان شکفتن جوانه‌ها و نمایان شدن انتهای برگ‌های سبز (مرحله نوک سبزی) تا ریزش کامل گلبرگ‌ها هر ۵ تا ۷ روز یکبار می‌بایست درختان باغ سمپاشی شوند، و چند سمپاشی دیگر بعد از آن هر ۱۰ تا ۱۴ روز یک بار با قارچکش‌های مؤثر انجام می‌شوند. در مناطق کم باران ایران، معمولا با ۳ تا ۴ دفعه سمپاشی درختان می‌توان بیماری لکه سیاه سیب را کنترل کرد.

در مناطق خشک و مناطقی که میزان رطوبت و بارندگی زیادی دارند در بهار سه بار سمپاشی اصلی توصیه میشود :

1. دفعه اول در اوایل بهار موقعی که جوانه‌های درخت می‌شکنند و انتهای سبز برگ‌ها نمایان می‌شود.

2. دفعه دوم۱0 تا ۱۴ روز بعد به هنگام پیدا شدن دسته‌های گل و قبل از باز شدن آن‌ها .

3. دفعه سوم در پایان دوره گلدهی یعنی بعد از ریزش کامل گلبرگ‌ها و دفعه چهارم ۱۴ روز بعد از دفعه سوم.

سموم مورد استفاده برای بیماری لکه سیاه :

از انواع قارچ کش‌های مورد استفاده می‌توان به کاپتان، زیرام، مانکوزب، مانب، دودین، بنومیل، بيترتانول (بایکور)، نواریمول (تریمیدال) و استروبی ( کرزوکسیم- متیل )اشاره کرد؛ که گزارش شده است این سموم، لکه سیاه را به خوبی کنترل می‌نمایند. لازم به ذکر است که به کارگیری قارچکش‌های گروه دی تیوکارباماتها، دودین و بنومیل کمتر توصیه می‌شود.

گرد آورنده : مهندس امیرحسین انصاری